Tijd, locatie, aandacht en behoefte
Het is een utopie om te denken dat mensen objectief waarnemen. Praktische zaken als tijd en locatie spelen een rol. Als een medewerker dagelijks vanuit huis of een andere locatie werkt dan de manager is het extra moeilijk te zien, te horen en te voelen hoe een medewerker opereert. Ook is aandacht belangrijk bij de waarneming. Als we aan een onderwerp geen aandacht besteden, dan nemen we het ook niet waar. Tijdens een goede film op tv valt het nog minder op als je partner naar de kapper is geweest. Datzelfde principe speelt bij medewerkers. Als de manager druk is met van alles, dan valt de medewerker die niet om aandacht vraagt niet op. Iemands behoefte speelt ook een grote rol bij waarnemen. Zoals iemand met honger overal voedsel ziet, zal de manager wiens afdeling klantgerichter moet worden vooral oog hebben voor de medewerkers die daarover goede voorbeelden delen.
Self fulfilling prophecy
De waarnemingen die we doen, interpreteren we op verschillende manieren, zelfs feiten leggen we anders uit. Na de eerste indruk nemen we vooral feiten waar die de eerste indruk bevestigen. Het komt zelden voor dat we dat beeld drastisch bijstellen. Daar bovenop komt het halo-effect, dat ervoor zorgt dat we bij aanwezigheid van bepaalde kwaliteiten al snel denken dat andere kwaliteiten ook aanwezig zijn. Beide effecten worden verder versterkt door de self fulfilling prophecy. De medewerker waarover we positief denken, benaderen we met vertrouwen in een goede afloop, waardoor dat ook veel sneller zal gebeuren.
Over smaak valt niet te twisten
Met deze beperkingen van onze waarnemingen en interpretatie, is het niet verrassend dat een nieuwe leidinggevende regelmatig tot compleet andere inzichten komt over de kwaliteit van de medewerkers. Deze verschillen kunnen we niet wegnemen; we moeten accepteren hoe het menselijk brein werkt. Net zoals we accepteren dat over smaak niet valt te twisten. Want hoe objectief we ook proberen waar te nemen, de ene manager vindt spruitjes lekker en de andere niet.