In metaverse bestaat alleen (virtueel) geld dat specifiek daarvoor geprogrammeerd is. En dan zo geprogrammeerd dat het geld een systeem vormt dat alleen doet waarvoor het economisch ooit bedoeld was: het zorgen voor uitruil van onderling onvergelijkbare zaken waar we waarde aan hechten. Daarmee kan het systeem (de rekeneenheid) eenvoudig worden ingezet om de samenleving op een bepaalde sociaal-economische manier in te richten. Metamensen kunnen er bijvoorbeeld een basisinkomen hebben, zodat virtuele armoede niet bestaat. Actief-zijn-in-ruil-voor-meer-geld wordt daarmee een vrije keuze. En winst maken door virtuele bedrijven, inclusief speculatiewinst, rente of dividend, kan worden gelimiteerd of worden herverdeeld tot wat er nodig is om voort te bestaan en/of te innoveren. Schadelijke reflexen van fysieke aandeelhouders of kredietverschaffers spelen in dat geval geen rol meer. Bezit kan als beginsel verder per metamens of -entiteit gelimiteerd zijn tot een bepaalde waarde. Verregaande verrijking (ook als het ten koste van anderen gaat) is daarmee niet langer profijtelijk.
De rol van geld in de meta economie
In het artikel De beloftes van een metaverse zijn we ingegaan op de mogelijkheden van metaverse. Binnen die metaverse is een grote rol weggelegd voor blockchain als drager van een virtuele economie. Edwin Fennema (business developer metaverse bij Centric Startup & Innovation) legt uit hoe zo’n virtuele economie eruitziet.
Middel zonder macht
Virtueel geld in metaverse - en de transacties daarmee - vinden plaats in een decentraal blockchainnetwerk van nodes, waarin geen bank of overheid de baas kan worden over de inwoners. Regulier geld uit de fysieke wereld bestaat niet in metaverse. Dit geldt ook voor crypto, hoewel zulke vormen wel inwisselbaar zijn voor het virtuele geld in metaverse. Waar geld en het bezit ervan in de fysieke wereld feitelijk een doel - een bron van macht - is geworden, is geld in metaverse vooral een middel, zonder welke macht dan ook. Eenmaal in metaverse kan geld dan ook niet meer worden teruggewisseld (money stays in).
Rijkdom in de fysieke wereld vertaalt zich dus nooit naar een onderscheidende, machtige positie in metaverse (als die positie al bestaat). Andersom kun je in de fysieke wereld nog steeds een vermogenspositie nemen op virtueel geld uit metaverse. Dat gebeurt door het als digitaal bezit te claimen, net als elk ander digitaal bestand dat decentraal, in een blockchainconstructie (zoals NFT) in eigendom kan worden gehouden. Het laat zich buiten metaverse echter nergens besteden.
Meerdere soorten geld
Dat metaverse een eigen betekenis aan geld geeft betekent niet dat er in metaverse niks te winnen valt. Er bestaan meerdere soorten geld met elk eigen functies die zo geprogrammeerd zijn dat ze ongeschikt zijn om van anderen te stelen. Geven of doneren kan overigens altijd. Functioneel bestaat er bij geld in metaverse onderscheid tussen meta-credits, die elke participant periodiek ontvangt. en meta-stones, die extra worden uitgekeerd op basis van prestaties of bepaalde vormen van loyaliteit. Daarnaast bestaan er local coins, die bedoeld zijn voor transacties met de lokale overheid in metaverse en meta trade objects, die alleen bedoeld zijn voor transacties met lokale bedrijven en private organisaties die in metaverse een aanwezigheid hebben.
Wallet
Tussen credits en stones aan de ene kant en coins en objects aan de andere kant bestaat een exchange rate, gebaseerd op vooraf te bepalen, sociaal-economische uitgangspunten van metaverse. Elke virtuele vermogenspositie of transactie van een participant, of van een andere, wordt vastgelegd in een meta-wallet (bewaarplek). Deze bevat gespecificeerde bezittingen, neutrale ontvangsten, stortingen uit de fysieke wereld, prestatie-inkomsten, uitgaven, schulden en geprogrammeerde contracten. Een wallet is niet openbaar, maar maakt wel inhoudelijk onderdeel uit van het decentrale blockchainsysteem waarop de economie van metaverse gebouwd is. Hij is, als grondslag van financiële waarheid en wenselijkheid, in een netwerk van nodes onder de meta-economie toegankelijk voor checks and balances. Om de verbinding met de fysieke wereld transparant te houden kunnen wallets door de eigenaar worden ontsleuteld. Niet andersom.
Programma-script
Omdat geld in een metaverse geprogrammeerd is en de transacties ermee in een decentraal netwerk van nodes plaatsvinden, is het noodzakelijk dat allerlei voorwaarden waaronder die transacties plaatsvinden vooraf zijn gedefinieerd. Dat betekent in de praktijk dat transacties aan bepaalde criteria moeten voldoen, voordat ze worden uitgevoerd of als waarheid kunnen worden geaccepteerd. Deze voorwaarden liggen vast in smart contracts. Een enigszins misleidende term, omdat het noch een juridisch bindend, noch een zelflerend contract betreft, maar desalniettemin is een smart contract een programma-script dat er op decentraal niveau automatisch voor zorgt dat aan de richtlijnen voor bezit en transactie wordt voldaan. Voorbeelden hiervan zijn de noodzaak van levering voordat er wordt betaald, de noodzaak van een inschrijving of abonnement voordat er van iets gebruik kan worden gemaakt, de noodzaak iets te presteren voordat er iets voor wordt betaald, de voorwaarden waaronder een investering plaatsvindt, de plicht tot delen van bezit, de aftopping en herverdeling van een overschot aan geldelijk bezit, beheer van de rechten onder een licentie, of, iets heel anders, boetes op praktijken en transacties die in metaverse ongewenst zijn.
