Duurzaamheid vanuit een data-mindset (1)

Integrale duurzaamheid betekent dat duurzaamheid uit de functionele silo wordt gehaald en in elke bedrijfseenheid wordt geïntegreerd. Zowel in de kernfuncties en workflows van de eigen organisatie, als bij de aanpalende spelers binnen het ecosysteem waarin de onderneming acteert.

Organisaties die het geld volgen, in plaats van duurzaamheid te behandelen als een op zichzelf staand fenomeen, zullen duurzaamheid winstgevend kunnen verankeren in hun bedrijfsvoering. Neem de order-to-cash-workflow als voorbeeld. Dit omvat verschillende functies en processen, zoals verkoop, distributie, voorraadbeheer, leverancier- en klantbetrokkenheid, waarbij duurzaamheid een voorname impact kan hebben.

Voor organisaties die het integraal benaderen gaat duurzaamheid binnen de eigen organisatie ook over toegevoegde waarde voor klanten en de maatschappij op de lange termijn.

Duurzaamheid in een breder perspectief gaat dus om inzicht in de drijfveren van elke speler en de praktische gevolgen van elke verandering in het ecosysteem. Denk hierbij aan reductie van verspilling van transport, inventaris, verplaatsing, wachttijden, overprocessing, overproductie, defecten en vaardigheden van betrokken medewerkers.

Elke medaille heeft zijn keerzijde, zoals het reduceren van transportbewegingen dat tot grotere voorraden kan leiden in ruimten die op temperatuur gehouden moeten worden. De afwegingen vergen een permanente integratie van duurzaamheid in het bestaande corporate governance-raamwerk dat aansluit op standaardisering met een ecosysteem-brede samenwerking. Hierdoor kunnen ketenperspectieven worden benut op enerzijds reductie van verspilling en anderzijds kansen voor vergaande energietransitie, zowel in de bedrijfsonderdelen als het ecosysteem. Een mooi streven, maar hoe haalbaar is dat? Wat kunnen organisaties daaraan doen?

IT-inzichten die je niet mag missen

Als eerste op de hoogte zijn van de laatste IT-ontwikkelingen? Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief.

Applicaties & data

Het belang van data voor het bereiken van duurzaamheidsdoelstellingen wordt ook door leidinggevenden als logisch ervaren. Als we kijken naar de databehoefte rondom de energietransitie en reductie van verspilling, dan zien we een enorm versnipperd landschap. Vele aspecten van de bedrijfsvoering die invloed hebben op duurzaamheid blijken in een veelheid van bedrijfsapplicaties vertegenwoordigd. Elk van die bedrijfsapplicaties heeft een eigen herkomst en een gekaderde set met gegevens, een database als silo.

Tegelijk is men het ermee eens dat, om te kunnen slagen in beoogde veranderingen, hoogwaardige gegevens en transparantie noodzakelijk zijn. Ondanks het besef dat er een verband bestaat tussen data en succes op het gebied van duurzaamheid, blijkt het automatisch achterhalen van duurzaamheidsgegevens uit kernsystemen een flinke uitdaging.

Een andere belangrijke overweging is dat niet alleen grote hoeveelheden gegevens nuttig zijn. In eerste instantie is het belangrijk vast te kunnen stellen dat verzamelde gegevens nuttig zijn door aan te tonen dat deze data adequaat wordt toegepast. Natuurlijk is het adagium ‘als je het niet kunt meten, kun je het niet beheren’ hier van toepassing, maar data beheren is niet kosteloos. Selectief met data te werk gaan verdient zijn geld dus snel terug. Aan de andere kant: als men geen toegang heeft tot de gegevens die het beeld van duurzaamheid in de hele organisatie schetsen, is de kans op een efficiënte maatregel zonder nadelige gevolgen elders in de keten aanzienlijk kleiner.

De uitdaging is dus om allereerst uit de ‘jungle’ van bedrijfsapplicaties en wirwar van datasilo’s op een afgewogen wijze inzichten in duurzaamheidsgegevens te verkrijgen en deze te kunnen combineren. Dat is geen eenmalige oefening. Alleen het integreren van gegevens uit de bedrijfsvoering op basis van voortdurende monitoring kan een blijvend positief verschil maken voor de bedrijfswaarde.

Buiten gebaande paden

Centric vindt het mede daarom belangrijk om data, afkomstig van zijn businessapplicaties, efficiënt en overzichtelijk te kunnen ontsluiten. De digitaliseringsmindset in de bedrijfsvoering, en daarmee het IT-landschap, is zich om diezelfde reden aan het verbreden. Van oudsher vinden bedrijfsapplicaties en achterliggende gegevens hun oorsprong in procesgeoriënteerd denken. Dit laat zich onder andere kenmerken door:

• focus op standaardisatie en efficiency van bedrijfsprocessen
• centraal gestuurde besluitvorming en aansturing van het geheel
• focus op best practices (want: succes van vandaag biedt meer zekerheid voor morgen)

Voor elk proces of deel daarvan worden applicaties aangeschaft en verbeterd. Het koppelen van die procesonderdelen ligt voor de hand. Met als gevolg een enorme kluwe API’s waarmee applicaties onderling verbonden zijn, veelal transactioneel van aard en gefocust op één of meerdere acties binnen een specifiek bedrijfsproces.

Het digitale perspectief op het duurzaamheidsvraagstuk vergt echter ook een andere mindset: de data-mindset. Deze is inmiddels net zo belangrijk als de proces-mindset. Het dataperspectief legt nadruk op zaken als:

• focus op het intelligent verkrijgen én gebruiken van procesgegevens en situationele gegevens
• afhankelijkheid binnen een netwerk van autonoom beslissende en handelende partijen
• focus op wendbaarheid (fail fast, en daar vooral ook van leren)

Door data alleen vanuit het proces-perspectief in te richten, worden keuzes gemaakt die vanuit het data-perspectief onwerkbaar zijn. Zo zijn er voorbeelden van applicaties die invulformulieren opslaan als ongestructureerde data, bijvoorbeeld als een image-file in pdf-format, omdat een medewerker het alleen maar even hoeft in te zien om het daarna te kunnen accorderen. De gegevens in het formulier zijn verder vrijwel onbruikbaar voor analyse, tenzij men weer extra technieken toepast om het image weer in tabelvorm om te zetten, bijvoorbeeld met OCR[1]. Kortom, een dure en foutgevoelige omweg om tot analyses te komen, als gevolg van een ontbrekende data-mindset.

Gegevens afkomstig van andere partijen in het ecosysteem, al dan niet openbaar, zijn ook cruciaal voor een degelijk onderbouwd inzicht in verduurzamingsmaatregelen. In plaats van proces-georiënteerd, ofwel op transactiebasis, applicaties te koppelen, is er steeds meer behoefte om ook de databronnen te kunnen koppelen. Met die koppelingen kunnen databevragingen worden gerealiseerd die geheel los staan van wat een bedrijfsapplicatie op enig moment aan data kan of wil vrijgeven.