Decentralisatie en de lokale economie (deel 3 van 3)

In een reeks van drie artikelen gaan we met blockchainspecialisten Paul van Vulpen (business developer blockchain bij Centric Startup & Innovation) en Edwin Fennema (business developer metaverse bij Centric Startup & Innovation) dieper in op het thema decentralisatie. Dit derde en laatste artikel in de reeks staat in het teken van de lokale economie en hoe we die met blockchain kunnen ondersteunen.

Wat is een lokale economie?

Paul: “Een lokale economie is een complex samenspel van actoren die binnen een bepaalde regio actief zijn, zoals ondernemers, verenigingen, inwoners en bestuurlijke instituten. Samen proberen ze de lokale omgeving te faciliteren in hun diensten. Wat je nu ziet is, is dat de lokale economie steeds meer op de achtergrond raakt door globalisering en digitalisering.”

Is dat erg? Is een lokale economie iets waarnaar we moeten streven?

Paul: “Ik denk dat bijna iedereen een levendige lokale economie belangrijk vindt. We willen niet alleen maar grootschalige, anonieme winkels om ons heen hebben, maar ook kleine mkb’ers die ons als vaste klanten kennen en waar deskundigheid vaak boven prijs gaat. En juist die groep heeft het nu moeilijk door onder andere de coronapandemie en de energiecrisis.

Als mensen hebben wij over het algemeen genomen graag andere mensen om ons heen – dat was ook duidelijk terug te zien tijdens de coronacrisis. We zijn sociale wezens en hebben de gemeenschap nodig vanwege het contact met mensen. Dat persoonlijke contact krijg je niet door een pakketje te bestellen bij Amazon, maar wel door een bezoek aan de lokale boekwinkel. Wat heb je aan een super efficiënte lokale economie, als de menselijke maat en sociale cohesie daarin helemaal verdwenen zijn? Een lokale economie is dus zeker iets om naar te streven.”

IT-inzichten die je niet mag missen

Als eerste op de hoogte zijn van de laatste IT-ontwikkelingen? Schrijf je in voor onze maandelijkse nieuwsbrief.

Wat is ervoor nodig om zo’n lokale economie op te zetten?

Paul: “Als je kijkt naar onze economie, dan zie je dat bepaalde zaken centraal worden geregeld, terwijl de economie eigenlijk van ons allemaal is. Met blockchaintechnologie zou je een soort van gedeeld eigenaarschap kunnen realiseren over bijvoorbeeld een munt of het platform waarop financiële transacties worden uitgevoerd, zodat je op lokaal niveau een economie krijgt. Met bijvoorbeeld een eigen munt die gedragen wordt door de gemeenschap zelf. Blockchain kan hier een grote rol in spelen.”

Edwin: “In een eerder artikel dat ik schreef, Blockchain basistoepassingen II: distributed ledgers & smart contracts, geef ik zeven voorbeelden van blockchaintoepassingen die bij kunnen dragen aan zo’n lokale economie, namelijk:

• decentraal opbouwen van de onderhouds- en transactiegeschiedenis van roerend (voertuigen) of onroerend goed (panden)
• decentraal creëren van juridische zekerheid over de identiteit van een ingezetene in zijn/haar rol als eigenaar, erfgenaam of gebruiker van een goed
• decentraal beschermen van rechten, zoals intellectueel eigendom op merken en octrooien, creative property rights op muziek of literatuur en milieugebonden rechten, zoals uitstootrechten, geluidsrechten en productiequota
• decentraal traceren en terugzoeken van routes die een product heeft afgelegd voordat het zijn bestemming bereikt
• decentraal vastleggen van online waardevaststelling, zoals het biedingsverloop bij online veilingen, de gang van zaken rondom online gokken, de geschiedenis van loyalty-punten
• koersverloop op online beurzen en de legitimiteit van online tussenhandel
• decentraal reguleren welke computeroutput uit blocks van data wel en niet met andere partijen gedeeld kunnen worden en het decentraal borgen van contractueel recht op betaling, zoals uit een verzekeringspolis, uit een arbeidsovereenkomst of uit een hypotheekverstrekking

Deze voorbeelden zijn voornamelijk juridisch en vormen een set regels waarmee cohesie kan worden behouden, ook als er tegengestelde belangen zijn. Met deze voorbeelden in de hand kun je stellen dat binnen een gemeente niet alleen de transacties lokaal georganiseerd worden, maar ook de regels die we met elkaar afspreken. En die regels houden ons bij elkaar. Vergelijk het met stenen en cement. Het cement zorgt ervoor dat de stenen niet van elkaar afglijden. Daarmee is de lokale samenleving beter geborgd.”

Paul: “Die set aan regels moet er zijn, maar zo’n lokale economie hoeft niet volledig dichtgetimmerd te worden. Ik zou liever zien dat we ervan uitgaan dat mensen samen iets opbouwen. Dat is ook wat zo’n lokale economie drijft: eigenlijk het oer-Hollandse polderen.”

Als we kijken naar de blockchain en de lokale economie; wat zou dan een concrete toepassing kunnen zijn?

Paul: “Als we zo’n lokale economie willen realiseren, kunnen we dit faciliteren door een platform te ontwikkelen waarop mensen op lokaal niveau met elkaar transacties kunnen uitvoeren. Vervolgens ontwikkel je een munt die je alleen kunt uitgeven bij een selecte groep winkels bij jou in de buurt. Als je dat regelt, heb je een veilige omgeving gecreëerd, waarbinnen je een lokale economie hebt die gedeeltelijk afgesloten is van de wereldeconomie. Door die munt speciale eigenschappen te geven – bijvoorbeeld door de munt maandelijks 1% aan waarde te laten dalen – geef je mensen een stimulans die lokale munt uit te geven bij die actoren die binnen het lokale niveau actief zijn.”

Edwin: “In de praktijk zien we dit al terug. Zo rekenen ondernemers op Sardinië onderling af in de lokale munteenheid Sardex. Bristol in Engeland heeft de Bristol Pound en Rotterdam introduceerde de Dam.”

Paul: “Ook Centric houdt zich hier nu al mee bezig. Gemeentes zien dat het MKB het zwaar heeft en begrijpen dat als ze niks doen, veel bedrijven over tien jaar failliet zijn. Zij zoeken dus naar een manier om mensen lokaal te laten kopen. Wij bieden gemeentes een platform voor zo’n lokale munt en kunnen samen met onze partners een alternatieve lokale economie opbouwen.”

Edwin: “Het woordje platform wordt hier overigens gebruikt voor technologie die open is naar vele verschillende soorten partijen die met elkaar een doel nastreven. Op dit platform kunnen allerlei soorten winkels en mensen aansluiten. Het zorgt er dus voor dat binnen die minimarkt vraag en aanbod bij elkaar komen. En het mooie van een platform is dat het te besturen is. Het is een typisch voorbeeld van decentralisatie, want het platform is volledig zelfdragend. De enige centrale partij die ermee te maken heeft, is de technical facilitator: Centric in dit geval. Die zorgt ervoor dat het platform draait, maar reguleert niet – tenzij een partij dat wenst. Je hebt winkeliers en je hebt mensen die in winkels komen en die worden verbonden met een munt: simple as that!”

Paul: “Zo’n lokale economie is een heel goed voorbeeld van decentralisatie. Blockchain kan hier echt het verschil maken, door deelnemers niet alleen passief consumenten te laten zijn, maar echt deel te laten nemen en zelfs eigenaar te laten zijn. Ik verwacht dan ook dat we hiermee nieuwe coöperaties kunnen opbouwen. Coöperaties die op lokaal niveau werken met mensen die betrokken zijn. Zo komt de economie weer dichter bij ons Nederlanders te staan!”