Begin augustus maakte de VNG bekend dat Common Ground wordt voortgezet als een programma. Doel hiervan is om deze beweging naar een nieuwe informatievoorziening voor gemeenten een duidelijker kader en richting te geven. Het besluit is een reactie op een onderzoek waarin adviesbureau PBLQ concludeerde dat er weliswaar met veel enthousiasme wordt gebouwd aan Common Ground, maar dat het nog ontbreekt aan heldere afspraken over onder meer realisatie en sturing. Ik houd mij vanaf het begin bezig met Common Ground en herken die conclusie. Er zijn inmiddels mooie oplossingen gerealiseerd, maar Common Ground is nog niet voor en door alle gemeenten. En dat zou het wel moeten zijn. Een kwartiermaker is nu bezig om het programma vorm te geven en gaat onder meer met leveranciers in gesprek over wat er nodig is. Ik doe alvast een voorzet.
Andere prioriteiten
Om Common Ground daadwerkelijk een succes te laten worden, is een verbreding nodig van het aantal gemeenten dat er actief bij betrokken is. Dat is nog niet zo: in alle gesprekken die ik de afgelopen jaren met gemeenten over dit onderwerp voerde, kan ik stellen dat Common Ground bij grofweg vijftig gemeenten op de agenda staat, bij de overige driehonderd veel minder of geheel niet. Dat is deze gemeenten niet te verwijten, want het is een kwestie van menskracht en budget of je mensen kunt vrijspelen om mee te doen aan Common Ground. Veel gemeenten stellen uit noodzaak andere prioriteiten en dat is te begrijpen. Hoe zorg je er dan toch voor dat zij ook meedoen en oplossingen gebruiken die zijn ontwikkeld volgens de uitgangspunten van Common Ground?
Investeer in de juiste toepassingen
Ten eerste door toepassingen te ontwikkelen waar veel gemeenten iets aan hebben. Het Huishoudboekje en de Registratie vakantieverhuur zijn twee vaak genoemde recente resultaten van Common Ground. Het zijn toepassingen die in de grootstedelijke gemeenten waar ze werden ontwikkeld nuttig en nodig zijn, maar dat geldt niet voor het gros van de gemeenten. Deze toepassingen laten zien wat er mogelijk is als je ontwikkelt volgens de principes van Common Ground. We zijn nu toe aan een volgende fase, waarin scherp wordt gekozen waar gemeenten behoefte aan hebben en een heldere business case de basis vormt van de ontwikkeling van nieuwe oplossingen. Investeer dus alleen in toepassingen waar het grootste deel van de gemeenten behoefte aan heeft. Logischerwijs zal dat vaak een oplossing zijn die nu nog niet bestaat, voor een nieuwe taak of uitdaging voor gemeenten op basis van nieuwe of gewijzigde wetgeving.
Maak af wat is ingezet
Een tweede advies dat ik de kwartiermaker van het programma Common Ground wil meegeven is: maak af wat is ingezet. Ik doel op de API’s die zijn ontwikkeld voor zaakgericht werken en in Haal Centraal. De eerste resultaten zijn hier nu behaald, de implementatie duurt echter nog jaren. Dat vraagt om serieuze doorontwikkeling en om het landelijk organiseren van de invoering en - niet te vergeten - het beheer ervan. Er zijn nog veel punten die aandacht verdienen voordat deze API’s de totale vervanging zijn van bestaande koppelvlakken. Ik verwijs hiervoor graag naar het artikel dat Jan Langkamp, informatiemanager bij de gemeente Hellendoorn, hierover schreef op LinkedIn. Het is een helder verhaal met goede vragen en aandachtspunten, geschreven vanuit de gemeentelijke praktijk.
Leveranciers blijven betrokken
Jan Langkamp sluit zijn artikel terecht af met de opmerking dat gemeenten voor hun software grotendeels afhankelijk zijn van de markt. Leveranciers zijn dan ook nauw betrokken bij de ontwikkeling van Common Ground en het kan niet anders, dan dat dat zo blijft. Het lijkt misschien overbodig om dit te benadrukken, toch wil ik het hier nog eens gezegd hebben. Het geldt namelijk niet alleen voor de ontwikkeling van nieuwe oplossingen en het aanpassen van bestaande toepassingen volgens het gedachtegoed van Common Ground. Het geldt ook voor het verder brengen van wat is ontwikkeld, zoals de API’s.
Voor de API’s die zijn ontwikkeld voor zaakgericht werken hebben leveranciers gezamenlijk een plan gemaakt voor marktbrede implementatie. Iets dergelijks zouden gemeenten, VNG en leveranciers samen ook moeten doen voor de API’s in Haal Centraal. Alleen op die manier houden we in samenwerking Common Ground in beweging, voor alle gemeenten in Nederland.
