In ons huidige financiële systeem is vertrouwen nodig in een derde partij om een transactie uit te voeren. Als je geld verstuurt naar een vriend, dan gaat dit via jouw bank en zijn bank. Deze banken ken je niet persoonlijk; je moet er maar van uitgaan dat zij de transactie juist uitvoeren. De banken werken dus als een soort ‘black box.’ Vertrouwen in ons financiële systeem is hierbij essentieel. Is dat er niet, dan kan dit systeem niet werken.
Om dit vertrouwen te waarborgen, worden deze banken gecontroleerd door vertrouwensinstituten. Op Nederlands niveau zijn dit de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Op Europees niveau komen daar de Europese Centrale Bank, de European Banking Authority en de European Securities and Markets Authority bij. Al deze instituten moeten de stabiliteit van het financiële systeem garanderen; omdat deze instituten hun vertrouwen in de banken uitspreken, kunnen wij op dat systeem vertrouwen. Toch blijft er onzekerheid over de stabiliteit, zoals we dat ook zagen tijdens de Europese staatsschuldencrisis van 2010.
Nakamoto, de anonieme ontwikkelaar van bitcoin, zag dat ieder systeem dat gebaseerd is op noodzakelijk vertrouwen in de intermediair tekortkomingen heeft. Hij ontwikkelde daarom een systeem dat transacties verwerkt zonder intermediair. In de plaats van die intermediair plaatste hij een betalingssysteem zonder tussenpersonen. Dit zien we ook terug in Bitcoin. In het Bitcoin-netwerk wordt een transactie afgehandeld door de miners [2] die daarvoor beloond worden. Zo wordt het mogelijk om zonder intermediair toch transacties te verrichten en heb je geen vertrouwen meer nodig in de ‘black box’ bank.
Bij het tweede probleem, double-spending, speelt de vraag: als niemand de macht heeft om transacties te controleren en aan te passen, hoe kunnen we dan garanderen dat de transacties juist en eerlijk zijn? In een systeem met een centrale autoriteit, zoals bij een bank, wordt dit opgelost door de bank die elke transactie goedkeurt. Maar in een blockchain-netwerk willen we juist de centrale autoriteit weghalen. Bitcoin lost dit probleem op door de hele transactiegeschiedenis openbaar te maken, transacties publiekelijk aan te kondigen en consensus over deze transacties te krijgen.
Afspraken
Bitcoin maakt het dus mogelijk transacties binnen een netwerk uit te voeren zonder derde partij. Maar hoe kun je iets uitvoeren, zoals het aanvragen van een lening, binnen een netwerk zonder intermediair? Met de blockchain Ethereum! Want deze blockchain maakt uitgebreide smart contracten mogelijk.
Smart contracten lijken op de wijze hoe we omgaan met een frisdrankautomaat. Als ik nummer 31 intoets en voldoende geld in de automaat stop, dan krijg ik automatisch de frisdrank die hoort bij nummer 31. Hier is geen andere instantie voor nodig; iemand heeft het zo geprogrammeerd dat geld en frisdrank geruild kunnen worden.
Smart contracten zijn dus afspraken die, nadat aan een bepaalde conditie is voldaan, automatisch acties uitvoeren. Bijvoorbeeld: wanneer ik aantoon dat ik in Nederland woon en voldoende inkomen heb, kan een smart contract mij automatisch een lening verstrekken. Ook complexere regels kunnen worden opgezet, zolang er heldere condities zijn die tot een bepaalde uitkomst leiden. Dit biedt bouwstenen voor groepen smart contracten, applicaties, en misschien zelfs groepen freelancers die verenigd opereren zonder centrale instantie.[3] Disintermediatie en smart contracten geven ons inzicht in de richting van blockchain-toepassingsgebieden.
