Naar de cloud? Start met een datastrategie

Zowel business- als IT-afdelingen denken van nature vaak vanuit het bestaande applicatieportfolio, met alle beperkingen, workarounds en suboptimalisaties van dien. Want iedere applicatie heeft zijn eigen database en dat leidt tot meerdere ‘sources of truth’, een heel landschap aan point-to-point-verbindingen om ze aan elkaar te knopen en een lange lijst met lastig te onderhouden autorisatieschema’s om de toegang te bewaken.

Het toekomstige succes van een cloudstrategie wordt grotendeels bepaald door ketendekkende data die real-time en actiegericht is. En dat vraagt om meer dan een centraal datawarehouse of ‘data lake’ waar applicaties op gezette tijd een set nieuwe data naar versturen. In plaats van de cloudstrategie te definiëren aan de hand van de bestaande set discrete applicaties en infrastructuuromgevingen, is het goed om de volgende drie handvatten te gebruiken.

1. Houd je businessmodel tegen het licht

Een maximaal renderende cloudstrategie start met de toekomstvisie van de organisatie en de eventuele noodzaak vanuit de markt om het businessmodel aan te passen of radicaal om te gooien. Bijna ieder traditioneel businessmodel wordt bedreigd door nieuwkomers die handelen vanuit een ‘born-digital’ of ‘born-in-the-cloud’-mentaliteit. Zij benutten van meet af aan al de mogelijkheden die cloudplatformen, machine learning, low code en blockchain bieden om op radicaal andere wijze toevoegde waarde te bieden aan klanten.

De eerste stap van een toekomstvaste cloudstrategie is dan ook kritisch kijken naar het huidige businessmodel. Naast nieuwe inzichten leidt het ook tot een overzicht met de belangrijkste strategische prioriteiten voor de komende periode. Vervolgens kan de operationalisering in gang gezet worden.

Bij het uitvoeren van deze strategische prioriteiten zijn data(sets) cruciaal om actiegericht en real-time te kunnen bijsturen. Hoe beter de business kan aangeven welke data cruciaal is voor optimale besluitvorming binnen de bedrijfsprocessen, hoe effectiever de vervolgstappen.

2. Data first: maak een datastrategie

Voor een goede start met je cloudstrategie is het noodzakelijk om focus te verleggen van individuele applicaties en workflows naar ketenoverstijgende datastromen. Een datagedreven architectuur vormt het uitgangspunt voor een goede cloudstrategie én voor de verdere operationalisering.

Met een visie op data die gericht is op proactief en strategisch handelen, ontwikkel je een datastrategie die ertoe leidt dat:

• er alleen geld en resources worden besteed aan data die aantoonbaar bijdraagt aan het behalen van de businessdoelstellingen
• projecten en systemen niet ieder afzonderlijk data gaan dupliceren
• ongedocumenteerde of inconsistente data niet leidt tot suboptimale besluitvorming

Vanuit de nieuwe datastrategie is het vervolgens zaak om kritisch te kijken naar de bedrijfsprocessen en de bijbehorende data- en werkstromen. Hierbij komen vragen voorbij als: welke data van klanten en ketenpartners is cruciaal en moet real-time beschikbaar zijn? Welke data mag wel een dag oud zijn? Hoe ziet het bedrijfsproces eruit als minimale frictie voor onze klanten het uitgangspunt is?

Transformeren in een datagedreven organisatie die werkt vanuit de cloud is een grote strategische stap, die vraagt om visie en leiderschap op het hoogste niveau van de organisatie. Verantwoordelijken vanuit zowel business als IT moeten de handen ineenslaan om samen tot een strategisch plan te komen dat invulling geeft aan de ambities en doelstellingen van de organisatie.

3. Je cloud journey is een reis op maat

Vanwege de exponentiële groei van data in combinatie met de mogelijkheden van de cloud om zeer snel te schalen, ligt het gebruik van een cloud-based dataplatform voor de hand. Het is goed mogelijk dat een aanzienlijk deel van de workflows in de cloud gemoduleerd kunnen worden in plaats van geprogrammeerd in losstaande applicaties. Hoe meer end-to-end workflows zo geautomatiseerd worden, hoe kleiner het aantal legacy- en SaaS-applicaties dat overblijft om te rationaliseren.

Wat overblijft is een lijst met applicaties die individueel beoordeeld moeten worden op hun cloud-readiness en ‘fit’ binnen een datagedreven architectuur. Per applicatie ligt een keuze uit de volgende scenario’s voor de hand:

• uitfaseren. Afhankelijk van de resterende periode blijft de applicatie draaien op de bestaande on-premises infrastructuur, of vindt er een ‘lift-and-shift’ plaats naar de cloud. Gebruik RPA of cloud-based microservices om de applicatie in de tussentijd zo goed mogelijk in te passen binnen de nieuwe architectuur.
  
• vervangen door een moderne SaaS-variant. Dit biedt toegang tot standaard mogelijkheden van zowel de cloud om snel op en af te schalen, plus een optimale integratie met real-time dataplatformen.
  
• legacy-maatwerk moderniseren zodat de applicatie in de cloud kan draaien en via micro- en webservices (real-time) data kan uitwisselen met het dataplatform. Denk bij het eerste aan het snel op- en afschalen van resources, self-provisioning en het gebruik van cloud-based databases en andere platformservices.
  
• legacy maatwerk vervangen door een maatwerk native cloudapplicatie, met gebruik van moderne methoden en technieken zoals DevSecOps en DataOps. Bij dit laatste is er vanaf het initiële ontwerp niet alleen nadrukkelijk aandacht voor security, maar ook voor het inpassen binnen de data-architectuur, waardoor er een kortere feedbackloop ontstaat met alle voordelen van dien.

Welke optie de voorkeur heeft, verschilt per organisatie. Maar in alle gevallen begint en eindigt een goede cloudstrategie met data – niet met applicaties. Alleen een datagedreven architectuur én cultuur zullen leiden tot de juiste inzichten, besluiten en acties die nodig zijn voor een geslaagde overstap naar de cloud.